Samsei

       Kan hma zawn thing buk hnuaiah chuan an thu teuh a, samsei chhelo tak tak awm ve chu ka thiante nen chuan kan sawi zui zel a. Duhthu sama titi kan sep lai chuan sa….sa…..sam….sam……se…se…..sei….sei……. dang rawn kal thar chuan ka thiante titi vawrhna lam atang chuan ka beng parh tak, hlai hlep hlup tak mai chu a pawt her sawk a. Hmuh thianglo hmu ang maiin ka mit lah chu a meng kuau ringawt a, khap nachang lah chu a hre der lo. Eng rim emaw hriat tum ni awm takin ka hnar lawk luau mai chu a parh hurh hurh bawk a. Ka thiante thusawi kawi khat mah ka ngaihtuahnaah chuan a leng tawh hek lo. Mahse ‘tunge a rawn kalpui saw? Ka va khawih silawng dawn amaw ni le,’ ti a rilru ka neih lai tak chuan a taka chantir theih chu sawi loh, chu Samseii vang ringawt chuan chakna thahrui reng reng ka lo nei tawh awzawng silo tih ka hrechhuak thut a. (Engvangin nge chu ngaihtuahna pawh chu ka neih theih le, ka lo thik hman pek anih chu.!). Amah en ngawih ngawih chunga suangtuahna nena thlir zui vawng vawng bak chu chutihlaia tihtheih dang ka neih awm reng reng ka hre lo.

 

       A nia sin, kha Samsei danglam bik tak mai kha, danglam tak a ni. Ka hmuh tirh atang ringawt pawh khan a danglam bik zia chu kei, engmah nilo kal tlang pawh hian a hriat theih ngei ta ve ang. Mi tam takin an tawn leh an sawi fo thin, ‘Hmeltha leh Duhawm’ hmuh avanga sawitur pawh hre lo, awmdan pangngai hlauh vek khawpa an buai thin ang em chu nilo mah ila ka awmdan chu a pangngai hauh lo. Ka mianlohna alo chhuak thut a, ngawi renga thlir ve hle hle awm hi a nia. Insum ve tang tang mah ila ‘ka hmuh leh hriat te hi sawi lovin ka awm theilo’ ti ni awm takin ka kareh zau pui mai chuan… ‘saw Samsei’  a han ti hram pek a.! Tu tak chu ni ang maw? Ka hriat ngai lah ni hek lo chuan, chuti tak maia ka mit chauh pawh nilo ka ngaihtuahna zawng zawng khalh peng tu chu le. Ka vawikhat hmuhna ani a, ka-hau chung leh chilthli tla lek lek chungin ka la thlir zui vung vung anih chu.!!!

        “Thiam zirna run belh zai ka rel laiin,

        Hriatngai loh sakhmel thar ka tawng;

        A tha chuang ngei kei ka tawnah,

        Nang chhingzo tur sakhmel tha dang lanu.”

      

Ni tam a liam, thla tam a ral, ka hmu ngun tulh tulh, a tha tulh tulh. Ka thiante bulah lah ka inthupin ka zep bo reng thei tawh biklo, an hmuh ve loh chang lahin tih danglamin ka awm nasa thin mai si, a hahthlak teh e..!! Hmu ve hlek lo thin mah se ka awmdan leh tihdanglam ka nih zia an hmuh chuan Samseii alo kal tih an hria, nui thaw chunga min en loh chuan anni pawh an nun a kim tawh biklo ( in ka hria ). “Saw” tih leh “Samsei” tih ri ringawt hian ava sawi tam thei em, mit kan len ruai ruai tawh mai thin si. Mahse ani ( Samseii ) lah chuan a hre der silo, hria se zawng duhlo chung pawh nise min nghaisa rethei awm hle si a.! A hriatloh chung pawh hian ‘heti’ hi kan nih hi maw…. ( Samsei nazawng an ni vek lo, kha erawh kha chu..!! )

       Khuanu’n a duan dan leh siamdan mawlh mai chuan ani mi keuh mi keuh ni. A mit meng fiah kak, paw deuh ram lah chu a melh apiang tuiral veka siam thei tur khawpa mawi lah ni si, a hnar zum rat mai pawh chu a nalh tawk chauh. A heh sen mawi tawk tak lah chuan pawi a sawi der mai silo. A khabe phir lek lek invuah chuan a hmelthatna ati lang chiang a. Khuanu chei mawi dan tilang chiang leh zual tura a vun rawng eng lam lek lek, mam han mai te chu belhchian a dawlna hlei hlei. A pianzia leh fuke engkim a fuh vel vek mai, a mal mum nalh tak leh a chawn nalh tak te chuan a sakruang duhawm tak chu zo tak maiin a kalpui lah lah bawk a. Selna tur zia reng ka hmu love.

       Chung a sakruang nalh tak mai chawi vul zual tura a incheina te lah chuan ngaihtuah ati thui leh zual a, min va chiah hneh ngai em. Thawmhnaw man to tak anga lang chi zawng a inbel lo na a, a inbel apiang a mawipui zel tho mai. A vun rawng mawi tak ti mawi zual tur chuan kawr rawng thlan a thiam a, naute chawbawm lang chiang tuk tur khawpin kawr a ha ngai lo. A kekawr dum dak hlarh nalh thlarh mai lah chuan a pian nalh zia a pholang a, tight takin a ha ngai lo. Pheikhawk uk deuh, a suihna awmlo chi bun a, bag dum fual deuh par-a ak hnak hnak chung nen, ava inhmeh thei tak em. Chei mawi chawp ngai thil mawi a awmlo tih a hre ve nge ni a, hmai hnawih chi hrang hrang, tunlaia an uar tak ang hi a uar ve tehchiam lova. Chung a hmel pawisawilo tak ti famkim tura a bahsam sei hniang lah te chu a tial ve beii buai hek lo. A khawsak zia leh incheina chuan ka mit ava tlung tak em.

       “Chhawrthlapui vanzawl kaiin,

       A herchhuahpui silo ka lung D;

       Lunglawm kim nan kei ka D turin,

       Si-ar Chawngmawi iangin vanzawl kai se,
       Hel ka nuam mang e a khi thangvanah.”

       He Samseii zet hi chu ka tan liau liaua Chhawrthlapui khian mi rawn herchhuahsak han ni ngat se zawng ka va han nuamsa dawn rua em. Ka sawi zui tam lo mai ang. A rawn lan dek dek tawh chuan a lan tawp thleng thlir a ngai a, thlir tur dang tam vei nen amah chiah chu ka mit bial kuau mai khalh kuala, a kalna lam apianga hruai kawitu chu ani si. Tum khat chu kan lam hawin a rawn nui ve anih chu, ava mawi em! Tu tan nge tih phei zawng ka hre lo, ka tan ni lo  mah se ka lo lawm tawk ve em em. A hriatloh hlanin lawmna min siam leh ta. “A biahzai nem chu tawng lo mah ila a seih mawi tak ka hmuh ringawt pawhin mite hriatthiamloh nun ramah hlimna lipui ka liluh barh barh thin in ka hria.”

       ‘Kha Samseii zet kha zawng’ tih tih mai loh chu tih theih neiin ka inhre thlawt silo, amah ang chu ka hmu ve lo a, ka la hmu miah lo, ka hmuh pawh ka ring tawh lo.!? Chhun chawlh laiin kan thut khawmna chu nula tam takin rawn pel suau suau thin mah se hla taka a kal mai mai pawh chuan ka mit a la zawk a, engnge ka awmzia pawh ka hre tawh thin lo. Tih danglam chu ka ni thin. A hmel ka hmuh lohin duhthu ka sam a, suangtuahna ramah ka thlir a, a thatna leh duhawmna a paih chuang der mai si lo, a hmel hmuh lahin suangtuahna aia a that bik zia a lang chiang hlei hlei si. Aw…… a biang veilam a khuavang awm te kha aw…..!!!

       “Piang leh thei hian an mawi dawn em ni,

        Uai mai tura’n zawng I pamhmai lua e;

        I zun leng ngaih tawrhthiam a har ngei,

        I sakhmel tawn chang hian a thar leh thin e.”

       ( He ka ‘Samseii’ hi a hming, tunge a nih? Tih leh khawi venga awm nge? Tih chu ka sawi dawn hauh lo. Mahse in lo hmu a, in lo sawi ve thin anih chuan in sawina apiangah min lo zep sak zel dawn nia. Chuti anih loh chuan ka hmuh ve leh theihna turin a rawn inlan duh tawh hauh lo ang a, hrilh a hai duh dawn em mai. A ruk tee…a ka lo thlir ve thin a ni sia……!! )